رئیس کمیسیون تجارت و اتحادیه‌های صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی:
کمبود واگن، 40درصد توان صادراتی استان را از بین برده‌است
رئیس کمیسیون تجارت و اتحادیه‌های صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی از سال 1386 تا کنون همچنان می‌گوید که کمبود واگن، قدرت برنامه‌ریزی را از صادرکنندگان گرفته‌است.
پايانه‌هاي صادراتی استان خراسان رضوي که همواره از نظر حجم مبادلات ترانزيت، صادرات و واردات رتبه‌هاي اول تا پنجم کشور را کسب کرده اند، نقش محوري در زمينه حمل ونقل بين‌المللي کشور داشته و دارند. همجواري استان و جايگاه آن به عنوان کانال ارتباطي با کشورهاي آسياي مرکزي، موجب شده است سهم صادرات فعالان اقتصادي استان به اين کشورها نسبت به استان‌هاي ديگر بسيار چشمگير باشد. بيش از 50 درصد صادرات استان به اين کشورها به صورت ريلي انجام مي شود و اين در حالي است که در بهترين حالت سهم حمل ونقل ريلي بار در کل کشور و به تمام مقاصد به 2 درصد هم نمي‌رسد.
از آغاز صادرات ريلي به دليل شرايط خاص قرارداد و قوانين ريلي حاکم در کشورهاي مستقل مشترک‌المنافع(CIS)، امکان سير واگن ايراني در قلمرو کشورهاي مذکور وجود ندارد و تأمين واگن صادراتي، صرفاً از طريق استفاده از واگن‌هاي برگشتی کالاهای وارداتي و ترانزيتي، پيش بيني شده است.
بر اين اساس، تأمين واگن مسقف در استان براي صادرات به کشورهاي حوزه CIS کاملاً وابسته به ميزان واگن وارداتی به ايران بوده است. متأسفانه در سال‌هاي اخير به دليل برخي از مشکلات و مسائل داخلي و خارجي از قبيل تحريمها، سياستهاي خرد و کلان کشور در حوزه ترانزيت و مدیریت ريلي، کشور شاهد بروز بحران در زمينه تأمين و عرضه واگن از طرف راه آهن بوده که نتيجه آن بر زمين ماندن حجم بالايي از صادرات در استان بوده است .
محمدحسین روشنک رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی از افرادی هستند که در بیش از یک دهه اخیر پیگیر حل مشکل کمبود واگن صادراتی در استان بوده است و تاکنون این مسئله را در سطح استان و کشور به صورت جدی پیگیری کرده و میکند. مطلب زیر برگرفته از سخنرانی ایشان در سال 1386 به بهانه انتخاب ایشان به عنوان صادرکننده نمونه در روز ملی صادرات است که نشان میدهد متاسفانه مسئولین مربوطه تا کنون اقدامی برای رفع مشکل نداشته و ندارند .
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی با بیان اینکه مشکل اول صادرات استان خراسان رضوی بحث حمل‌ونقل و مسئله واگن است، اظهار کرد: موضوع کمبود واگن و نابسامان بودن حمل‌ونقل صادرات از اساسی‌ترین مشکلات صادرات منطقه خراسان به شمار می‌رود.
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران بیان داشت: از سال ۷۵ که اتصال ریلی ایران به این کشورها برقرار شد، حرکت واگن‌های ایران در قلمروی CIS پیش‌بینی نشده بود، از سوی دیگر چون ریل این کشورها عریض است در مرز سرخس تعویض بوژی انجام می‌شود که این کار ما را به واگن‌های وارداتی متکی کرده است.
روشنک ادامه داد: به دو دلیل واگن‌های این کشورها وارد ایران می‌شود؛ ترانزیت پنبه ازبکستان و واردات کالاهایی چون آهن‌آلات، گندم، کود و… از قزاقستان و ازبکستان. این واگن‌ها در مسیر برگشت، کالای صادرات ما را نیز به ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان منتقل می‌کنند.
وی تصریح کرد: ازبکستان، بخشی از مسیر ترانزیت خود را از مسیر ایران به سمت چین تغییر داد و از سوی دیگر با افزایش تولید و صادرات سیمان در استان، ما با کاهش شدید واگن ورودی و افزایش واگن خروجی و در نتیجه کمبود در استان مواجه شدیم که این امر وقفه طولانی کالای صادراتی و دیر رسیدن کالاها به دست مشتریان را در پی داشت.
وي گفت: کشورهاي آسياي ميانه با صادرات گندم به کشور ما و در راه بازگشت کالاي استان را به آسياي ميانه حمل مي کنند متاسفانه در حال حاضر ورود واگن از کشورهاي آسياي ميانه به استان کاهش يافته است. وی با اشاره به اینکه هر سال در اوج فصل صادرات با کمبود واگن در خراسان رضوی مواجه می‌شویم، تصریح کرد: متاسفانه بعد از گذشت سالها هنوز راه آهن جمهوری اسلامی نتوانسته معضل و مشکل واگن صادرکنندگان را برطرف کند به عنوان مثال یک تاجر روغن در بازه زمانی شهریور ماه تا پایان آبان که اوج بازار صادراتی است می‌تواند بین 1500 تن تا 2000 تن روغن صادر کند اما به دلیل نبود واگن حتی 400 تن نمی تواند صادرات داشته باشد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی افزود: ظرفیت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در زمان جنگ بین 1200 تا1500 نفر مسافر از مشهد به تهران بود اما راه آهن با بسیج امکانات خود توانست این ظرفیت را به 7000 نفر برساند به نظر من باید از تجربه افراد آن زمان استفاده شود تا مشکلاتی که در حوزه صادرات وجود دارد برطرف شود.
چهره ماندگار کار و تولید در آن زمان با اشاره به مشکل کم آبی مشهد که باعث جیره بندی آب در تابستان 1385 در این شهر شده بود ،گفت: با این حال مسئولان دولتی با عزم جدی وارد این مسئله شدند و با فراهم کردن بسترهای لازم انتقال آب سد دوستی به مشهد را سرعت بخشیدند، اقدامی که باعث حل مشکل کم آبی مشهد شد.
وی ادامه داد: براین اساس انتظار می‌رود با توجه به جایگاهی که واگن‌های مسقف در توسعه صادرات غیرنفتی دارد مسئولان با همان عزم جدی که در بحث آب وارد شدند،به بحث واگن‌ها ورود پیدا کنند تا این مشکل حل شود.
روشنک با بیان اینکه تامین امکانات حمل‌ونقل ریلی برای صادرات از وظایف و ماموریت‌های ویژه راهآهن است، گفت: کمبود واگن، قدرت برنامه‌ریزی را از صادرکنندگان گرفته است و در بلند مدت، آثار این موضوع در کاهش میزان صادرات به کشورهای آسیای میانه نمایان می‌شود.
صادرکننده نمونه کشور در آن زمان تاکید کرد: مشکل کمبود واگن باعث می‌شود تا قدرت رقابت را از دست بدهیم و از دست دادن قدرت رقابت، بزرگترین زنگ خطر برای صادرات استان است.
وی با تاکید بر اینکه حل مشکل کمبود واگن‌های صادراتی نیاز به تدابیر دولتی دارد، عنوان کرد: اعتقاد دارم راه آهن خود باید تامین کننده واگن امداد باشد تا از تحمیل هرگونه هزینه اضافه به صادرکننده جلوگیری شود.
روشنک با بیان اینکه بحث صادرات منهای تجارت معنایی ندارد، اظهار کرد: متاسفانه صادرات در حال حاضر مظلوم واقع شده و به نظر من باید همانند زمان جنگ که تمام وزارتخانه‌ها تلاش می‌کردند تا وزارت دفاع و پشتیبانی بتواند کار کند هم‌اکنون نیز دولتمردان دست به دست وزارت بازرگانی دهند تا مشکلات صادراتی برطرف شود و صادرکننده بتواند با خیالی آسوده به کار خود بپردازد.
رئیس فعلی اتحادیه‌های صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی در پایان سخنان آن موقع خود تاکید کرد: باید فراهم سازی بستر و اعتماد بازارهای بین المللی برای صادرات صورت گیرد تا با مشارکت صادرکنندگان در بازارهای خارجی رونق اقتصادی را بتوان برای کشور به ارمغان آورد.
وی با اشاره به محدودیت‌هایی که کشور ترکمنستان برای صادرات و واردات خراسان رضوی ایجاد میکند اظهارداشت: توقف کامیونهای ترانزیتی و صادراتی در گمرک سرخس محدودیتی است که از آن طرف مرز اعمال شده زیرا مسئولان ترکمنستان فقط امکان پذیرش تعداد محدود کامیون را در روز فراهم کرده اند که همین امر موجب انباشت کالاها در گمرک می‌شود.
روشنک افزود: بطور معمول پاییز هر سال انباشت کالای صادراتی یا ترانزیتی را در گمرک سرخس داریم که این امر به دلیل افزایش حجم کامیونهای ترانزیتی و صادراتی در گمرک است.
وی گفت: مشکلات و محدودیتهای موجود در بحث مراودات کالا با ترکمنستان ناشی از کمبود زیرساختها و فقدان امکانات لازم برای پذیرش بیشتر کالا از طریق حمل با کامیون و واگن از سوی آن کشور در مرزهای مشترک است.
امروز بعد از گذشت 7 سال با مطالعه سخنان آن روز رییس کمیسیون تجارت و اتحادیه‌های صادرکنندگان و وارد کنندگان استان، باعث تعجب و تاسف می‌شود که چرا با وجود زنگ خطرهای اعلام شده، مشکلات بیشتر گردیده، متاسفانه هیچ مسئولی نیز پاسخگو نیست که چرا باید 7 سال فرصت طلائی برای رفع مشکل حمل و نقل ریلی صرف شود و حداقل 40درصد توان صادراتی استان از بین برود .
#صادرات #واگن #ریلی #ازبکستان #میانه #دولت #حمل_و_نقل
