مهم‌ترین مشکلی که در زمینه صادرات وجود دارد قیمت تمام‌شده کالاهای صادراتی و تولیدی کشور است که همین موضوع باعث کاهش صادرات می‌شود. اگر این مشکل برطرف نشود در مسیر توسعه صادرات با معضلاتی مواجه خواهیم شد.
استان خراسان‌رضوی از جمله استان‌هایی است که در امسال کاهش صادرات داشته است. به گفته کارشناسان، با تولید باکیفیت و البته کاهش قیمت تمام‌شده کالا می‌توان نیاز به واردات کالاهایی که تولید مشابه داخلی دارد را کم کرد و فقط مواد اولیه، ماشین‌آلات صنعتی، فناوری و کالاهایی که توان تولیدشان در داخل وجود ندارد را وارد کرد تا بدین طریق اقتصاد کشور به سطح اقتصادهای پیشرفته دنیا رسیده و با مقاوم‌سازی اقتصاد شاهد افزایش صادرات باشیم.
کاهش صادرات خراسان‌رضوی
رییس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان‌رضوی می‌گوید: شرایط صادرات در همه استان‌ها کم و بیش یکسان است. اگر صادرات رونق داشته باشد همه جا رونق دارد و برعکس، اما استان خراسان‌رضوی ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی دارد که ممکن است این ظرفیت‌ها در بعضی از استان‌های دیگر هم باشد. محمدحسین روشنک در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه یکی از استثناهایی که استان خراسان‌رضوی دارد، هم‌مرز بودن با افغانستان، پاکستان، تاجیکستان و کشورهای آسیای میانه است، می‌افزید: این هم‌مرزی با کشورهای مختلف مزیت‌هایی را برای صادرات استان ایجاد کرده است، البته در این زمینه خطراتی هم وجود دارد. وی ادامه می‌دهد: با توجه به مشکلات سیاسی تاجیکستان با ایران در یک سال گذشته و نحوه برخورد ترکمنستان در زمینه ترانزیت و مسائل دیگر، محدودیت‌هایی در زمینه صادرات استان خراسان به وجود آمد. همین محدودیت‌ها خودبه‌خود اثرات خود را در حوزه صادرات و توسعه صادرات گذاشته و باعث شده تا حدودی در امسال با کاهش صادرات روبه‌رو شویم. رییس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان‌رضوی تصریح می‌کند: اگر چه میانگین کاهش آمار صادرات استان از میانگین کشوری کمتر است اما امسال کاهش صادرات در استان خراسان رضوی به ثبت رسیده‌است. خوشبختانه مسئولان استان (استانداری، سازمان صنعت، معدن و تجارت، گمرک، راه‌آهن) برای افزایش صادرات استان برنامه‌هایی را که می‌توانستند انجام دهند، اجرا کردند و تمام تلاش خود را به نمایش گذاشتند. رییس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان‌رضوی اظهار می‌کند: کشورها کالاها را طوری انتخاب می‌کنند که هم از نظر قیمت و هم از نظر کیفیت مناسب باشد، اگر این کالای مناسب را در کشور ما پیدا نکنند خودبه‌خود از کشوری خرید می‌کنند که از نظر مرغوبیت و قیمت مناسب‌تر از کشور ما باشد. وی بیان می‌کند: در شرایط حاضر مزیت صادراتی (هم قیمت و هم کیفیت) را در بیشتر کالاهای تولیدی از دست داده‌ایم، به همین دلیل نمی‌توانیم رشد صادراتی داشته باشیم و کاهش صادرات را تجربه می‌کنیم و اگر این مشکل برطرف نشود کاهش صادرات ما تدوام پیدا می‌کند. روشنک تاکید می‌کند: به عنوان نمونه ایران بین ۱۶۵ کشور مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، کشور ما از لحاظ دریافت تعرفه رتبه ۱۴۰ را دارد یعنی بالاترین عدد تعرفه را برای واردات کالای خارجی دریافت کرده است، متاسفانه این موضوع معضلی است که در حوزه صادرات در کشور و استان خراسان‌رضوی وجود دارد. رییس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان‌رضوی با بیان اینکه خراسان‌رضوی چندین محصول دارد که محصول جهانی است، ادامه می‌دهد: این محصولات شامل صنایع‌دستی (فیروزه و فرش)، پسته، زعفران، زرشک و عناب است که در شرق و غرب و شمال و جنوب و همه کشورهای دنیا فروش دارند. همچنین یک سری کالاهای دیگر در استان مانند کنسروها و روغن وجود دارد که کالاهای تولیدی است و بازار منطقه‌ای دارد و بسیار متفاوت است که بازار این کالاها بیشتر افغانستان، کشورهای آسیای میانه و عراق است. روشنک خاطرنشان می‌کند: سال گذشته در راستای توسعه صادرات برنامه‌هایی را در اولویت کاری قرار دادیم، همچنین برنامه عملیاتی را در کمیته پایش در پایان سال گذشته بررسی کردیم. البته در امسال برنامه‌هایی را به همین منظور پیش‌بینی و درخواست آنها را به سازمان توسعه تجارت ارسال کرده‌ایم.
کیفیت، رمز موفقیت در بازار
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی مشهد می‌گوید: یکی از زیربناهای توسعه صادرات، همان تسهیلات گمرکی است که در این زمینه اقداماتی به منظور تسریع روند ترخیص کالا و تسهیلاتی که گمرک می‌تواند برای صادرکنندگان فراهم کند، در سطح کلان انجام شده است. حمید طیبی در گفت‌وگو با صمت می‌افزاید: استان خراسان‌رضوی از نظر ظرفیت اقتصادی جایگاه ویژه‌ای دارد. همچنین با تسهیلاتی که دولت در اختیار بخش تجارت خارجی استان‌های خراسان‌رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی قرار می‌دهد، می‌توان شاهد توسعه بیشتر بود چون ظرفیت‌های اقتصادی این استان‌ها بسیار بالاست. وی ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر به سازوکارهای تسهیل‌کننده بیشتری در بخش بازرگانی نیاز است تا صادرکنندگان بتوانند بر اساس یک نظم و برنامه مدون در بازارهای جهانی حضور داشته باشند. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی مشهد تاکید می‌کند: به طور قطع با فروش کالاهای بی‌کیفیت و پایبند نبودن به تعهدات قراردادی، مشتری ماندگار نمی‌شود و نمی‌توان در بازارها موفق بود. باید تلاش کنیم با ارائه کالاهای باکیفیت در بازارهای هدف، مشتری‌های بسیاری از دیگر کشورها پیدا کنیم. طیبی اظهار می‌کند: متاسفانه ما در این
بخش مشکل داریم و بازرگانان گاهی با سهل‌انگاری و عمل نکردن به تعهدات فروش باعث می‌شوند به صادرات لطمه وارد شود. وی می‌گوید: از دیگر راهکارهای موجود برای توسعه صادرات، راه‌اندازی واحدهای تولیدی با هدف تولید کالاهای صادراتی است زیرا بنگاه‌های اقتصادی کوچک که با هدف تامین نیاز داخل تاسیس می‌شوند به سرعت دچار بحران شده و سرمایه در این واحدها از بین می‌رود.
نکته پایانی
از مهم‌ترین ضروریات توسعه صادرات استان خراسان‌رضوی مسئله حمل‌ونقل است که باید تسهیل شود. به گفته کارشناسان، هر قانونی که در جهت رفع موانع صادراتی می‌تواند موثر باشد، باید اجرا شود. همچنین برای ورود به بازار کشورهای اروپایی باید دولت کمک کند و فناوری روز را در اختیار صادرکنندگان قرار دهد تا شاهد رشد و توسعه صادرات در این استان باشیم.
