عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران : توزیع پول در بین مردم اقدام باطلی بوده و خواهدبود .
توزیع سبد کالا از هفته گذشته که دولت یازدهم وعده توزیع آن را داده بود به دلایل مختلف مانند نحوه توزیع و گروه‌هایی که شامل آن شدند با حاشیه‌های مختلفی مواجه شد به طوری که برخی تشکیل صف‌های طولانی برای دریافت سبد کالا را نشانه تحقیر مردم تلقی کرده و شروع به انتقاد از دولت کردند اما برخی دیگر ضمن پذیرش کاستی‌هایی در نحوه توزیع اعلام کردند که ریشه استقبال گسترده از سبد کالا را باید در اقداماتی که در حوزه اقتصاد در سالهای قبل از استقرار دولت یازدهم صورت گرفته و منجر به کاهش درآمد و قدرت خرید شهروندان شد،جستجو کرد.
این مسئله بهانه ای شد تا با محمدحسین روشنک، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی که در حال حاضر ریاست کمیسبون اتاق بازرگانی خراسان رضوی را هم بر عهده دارد و از صادرکنندگان نمونه کشور می‌باشد،گفتگو کرده و به واکاوی مسایل ایجاد شده در خصوص سبد کالا و اصل پرداخت یارانه به شهروندان بپردازیم.
فراخبر: توزیع سبد کالا در هفته گذشته دوباره بحث نحوه پرداخت یارانه به شهروندان و اینکه این اقدام باید از چه طریقی صورت بگیرد را در محافل اقتصادی مطرح کرد. به نظر شما چه علتی باعث شده تا امروز پرداخت یارانه به یکی از مسئله سازترین مسایل اقتصادی کشور تبدیل شود.
روشنک: ضمن تبریک ایام پیروزی انقلاب اسلامی درابتدا این نکته را باید یادآوری کنم که برخلاف اظهار نظر برخی از افراد که این صف بستن برای سبد کالا را به عنوان نقطه ضعف برای نظام می‌خواهند جلوه دهند حضور پرشور مردم در راهپیمایی 22 بهمن نشان داد که مردم ما همواره در خط امام ورهبری بوده و هیچگاه درپیروی از مقام معظم رهبری تعطلی نشان نمی دهند.
اما اگر بخواهیم بحث یارانه در کشور را ریشه یابی کنیم،پایه‌های این مسئله به سالهای دهه 60 برمی گردد.در آن زمان آمدند و سیستم اقتصادی کشور را کوپنی کردند،مساله ای که باعث شد تا ساختار اقتصادی کشور ما متکی به یارانه شود. این در حالی است که اگر از ابتدا قیمت حامل‌های انرژی مانند نفت،گاز و برق و آب به طور طبیعی همراه با شرایط اقتصادی کشور تغییر می‌کرد و یارانه و سوبسید پرداخت نمی کردیم،امروزپرداخت یارانه به یکی از مشکلات اقتصادی کشور تبدیل نمی شد.
فراخبر: برخی معتقد هستند که در دهه 60 و شرایط آن دوران پرداخت یارانه الزامی بوده است؟
روشنک:هرچند در آن موقع باید اقدامات اساسی برای تامین کالاهای ضروری مردم صورت می‌گرفت اما در واقع به نظر بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان آن موقع می‌شد با روش‌های بهتری نیازهای اساسی مردم را تامین کرد. اما کوپینی کردن اقتصاد باعث ایجاد رانت و مشاغل غیرمولد شده و توان کشور برای سرمایه گذاری در حوزه زیرساختی که می‌توانست زیربنای ایجاد هزاران شغل برای جوانان فراهم کند از بین برد.حتی بخشی ازکالاهای تولیدی کشور که آن زمان فقط به خاطر ارزهای یارانه ای ایجاد شدند نه بر مبنای توجیح اقتصادی واقعی، امروز مشکل اقتصادی کشور شده اند .
پرداخت یارانه در آن زمان چه تاثیری گذاشت که به نظر شما حالا هنوز هم اقتصاد ایران درگیر حواشی آن است؟
روشنک: یکی از تاثیرات پرداخت یارانه غیر رقابتی شدن اقتصاد است.در واقع پرداخت یارانه باعث میشود تا گرایش به سرمایه گذاری آزاد در بخش‌هایی که متکی به سوبسید هستند کاهش داشته باشد در نتیجه این مسئله خود را به صورت کمبود در زیرساخت‌های اقتصادی نشان دهد.این در حالی است که اگر شرایط را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم می‌کردیم ،رقابت در این بخش باعث می‌شد تا آن‌ها مدام تلاش کنند تا با بهبود کیفیت در تولید بازار خود را حفظ کنند.
به عنوان مثال کشورچند دهه است که از صنعت خودروسازی ابتدا با ارز و سوخت سوبسیددار و سپس با تعرفه 120 درصدی و جلوگیری از رقابت خودروهای خارجی با خودروهای داخلی حمایت کرده. اما نتیجه چه شد؟آیا شهروندان از کیفیت خودروهای داخلی راضی هستند؟اگر فردا تعرفه‌ها برداشته شود و سوخت به قیمت واقعی عرضه شود خودروسازان ما می‌توانند همچنان به فعالیت خود ادامه دهند.به طور قطع نه ! چون ساختار وشالوده فعالیت آن‌ها متکی به یارانه است. حال شما همین بحث را به حوزه‌های دیگر تسری دهید. پرداخت یارانه در اقشار مردم باعث شده تا ساختار زندگی آن‌ها بر اساس یارانه شکل بگیرد برای همین تا بحث کاهش و حذف یارانه میشود سریع احساس میشود زندگی مردم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. علت همین شکل گرفتن زندگی شهروندان براساس یارانه است.
اما تاکنون دولت‌ها مختلف سعی کرده اند با روش‌های گوناگونی مسئله پرداخت یارانه را حل کرده و اتکای کشور را به آن کاهش دهند.آیا این مسئله باعث نشده تا یارانه در ساختار اقتصادی کشور کمرنگ تر شود؟
روشنک: وضعیت اقتصاد کشور به گونه ای است که هر قدم که برای حذف یارانه بر می‌داریم،10 قدم عقب می‌مانیم.به عنوان مثال در زمانی که دولت دهم قیمت بنزین را به700تومان افزایش داده ،قیمت فوب خلیج فارس حدود هزارتومان بود، اما بعد از آن با افزایش نرخ ارز در عمل قیمت بنزین آزاد در کشور به 25درصد فوب خلیج فارس رسید.هم اکنون در وضعیتی هستیم که اگر نرخ حامل‌های انرژی را افزایش دهیم،نرخ ارز افزایش می‌یابد و تغییر نرخ ارز هم باعث میشود تا اثر هدفمندی از بین برود ،در نتیجه می‌توان گفت یارانه ای کردن ساختار اقتصاد باعث ایجاد مشکلات متعددی برای کشور شده است که رفع این مشکل در زمانی که کشور سالانه صدمیلیارد دلار درآمد نفتی داشت ممکن نشد حالا که با درآمد ده یا بیست میلیاردی اصلاً….
فراخبر:پس شما معتقد هستید که نباید به اقشارکم درآمد یارانه و یا سبد کالا داد؟
روشنک:خیر من معتقد نیستم که نباید به اقشار کم درآمد سبد کالا داد بلکه اصراردارم در پایان سال دولت باید با حمایت کالایی اقشار کم درآمد را تحت پوشش قرار دهد برعکس اکثراقتصاددان‌ها بر روی این مسئله که یارانه نقدی روش مناسبی برای حمایت از اقشار کم درآمد نیست،اجماع دارند.چرا؟ چون یارانه نقدی باعث افزایش تورم میشود. نگاهی کنید سال گذشته دولت در اسفند مبلغی را به عنوان عیدانه به مردم داد اما نتیجه اش چه شد؟تورم بیشتر شد و فشار بر اقشار کم درآمد بیشتر شد. برای همین اگر قرار باشد حمایت یارانه ای هم از اقشار کم درآمد باشد بهتر است که به صورت سبد کالا انجام شود.
پس پرداخت سبد کالا در مقطع کنونی به نظر شما لازم بود؟
روشنک:بله لازم بود چرا که به همان دلایلی که اشاره کردم ساختار و شالوده اقتصاد ما براساس یارانه شکل گرفته و دولت یازدهم هم وارث اقتصاد یارانه ای است برای همین نمی تواند با قطع حمایت ازاقشار کم درآمد زندگی بخش زیادی را تحت شعاع قرار دهد.برای همین کارشناسان اقتصادی به این نتیجه رسیدند که سبد کالا روش بهتری برای حمایت از اقشار کم درآمد و بدون درآمد است .
فراخبر:اما با توجه به صف‌هایی که ایجاد شد برخی اعلام کردند این سبد،سبد تحقیر بوده است.مردم در عمل به خاطر معطل شدن در صف‌های طولانی برای گرفتن سبد تحقیر شدند.نظر شما چیست؟
روشنک:به نظر من افراد معلول را می‌بینند اما علت را نمی ببیند.باید برای اینکه مردم در صف ایستادن دلایل را ریشه یابی کنیم. این‌هایی که عیب جویی می‌کنند این مسئله را نمی بییند که در چند سال گذشته افزایش ناگهانی نرخ ارز و اجرای کارشناسی نشده هدفمندی یارانه‌ها و تصمیمات نادرستی که به تولید لطمه زده و روند ایجاد اشتغال پایدار رامتوقف کرد، باعث رشد بی رویه تورم شد و در عمل قدرت خرید شهروندان کاهش داشته باشد . به عبارتی اگر قدرت خرید مردم این قدر در طول چند سال گذشته کاهش نمی یافت امروز شاهد این مسایل نبودیم . برخی از افرادی که ایراد می‌گیرند وسر و صدا راه انداخته اند جزو افرادی بودند که در ایجاد این وضعیت نقش اساسی داشتند.
فراخبر:اما به نظر میر سد شما دارید از دولت حمایت می‌کنید . بالاخره سبد کالا ایراداتی داشته که باید قبول کرد چرا به آن نمی پردازید ؟
روشنک: بله البته که داشته این مسئله باعث شد تا رئیس جمهور در برنامه زنده تلویزیونی از شهروندان عذر خواهی کند. باید بین منتقدان دلسوز و افرادی که به دنبال بهانه جویی و چوب لای چرخ گذاشتن دولت هستند تفاوت گذاشت.من هم معتقد هستم دولت باید به توصیه‌های منتقدان دلسوز توجه کرده وشیوه توزیع سبد کالا را اصلاح کند.اما بحث من این است که نباید از دولتی که وارث اقتصادی است که پایه‌های ان تخریب شده بوده انتظار معجزه داشت.به نظر من حتی اگر دولت بتوانند بدون توجه به چوب‌های لای چرخش برنامه‌های خود را بادقت اجرا کند وضعیت اقتصادی کشور بعد از چند سال ممکن است به سال 1384 بر گردد.
فراخبر: دولت باید در وضعیت فعلی چه اقدامی انجام دهد؟
روشنک: دولت باید بابهره گیری از کارشناسان و متخصصان دلسوز و همچنین بهره گیری از رهنمودهای مقام معظم رهبری تلاش کند تا اقتصاد کشور را ساماندهی کرده و وضعیت را برای تولید و تجارت تسهیل کند.همچنین دولت باید تلاش کند تا ساختار کشور را از ساختار یارانه ای رها کند تا شرایط برای توسعه فراهم شود. اما در نهایت برای سبد کالا دولت می‌تواند قبل از اجرای این گونه طرح‌ها، به صورت آزمایشی در برخی از شهرها آن را اجرا کرده و نتایج را بسنجد و بعد از کارکارشناسی و اصلاح روش‌ها اقدام به توزیع سبد کالا در تمام کشور کند. به طور یقین اگر دولت این اقدام را انجام دهد شاهد اجرای بهتر این گونه سیاست‌های حمایتی خواهیم بود .
به نظر شما به عنوان کارآفرین برتر و چهره ماندگارکار و تولید نقش دولت در بنگاههای اقتصادی در شرایط کنونی باید چگونه باشد؟
تولید کشور اگر حمایت نشود متوقف میشود . دولت باید حمایت از تولید و صادرات را با حمایت از زیر ساخت‌ها درالویت قرار دهد و گر نه بیکاری و رکود تورمی برنامه‌های اقتصادی دولت را متوقف می‌کند .
#یارانه #رانت #دستکاری_در_ساختارها #دولت #تولید #کارآفرینی #صادرات #بیکاری #رکود #تورم #خودرو #ارز #شفافیت
فراخبر – سایت ایمان تجارت
